بهداشت قالی بافی یکی از مواردی می باشد که شاید خیلی از قالی بافان و کارگاه هایی که در حوزه بافت فرش دستباف فعالیت می کنند با آن آشنایی نداشته باشند و شاید خیلی آن را جدی نمی گیرند، در حالی که عدم رعایت نکات ایمنی قالی بافی باعث شده است که در طولانی مدت مشکلات و گاهاً بیماری های مختلفی برای کسانی ایجاد شود که مشغول به این کار می باشند.

ما در این مقاله از فرش فراهان قصد داریم که بهداشت قالی بافی و نکات ایمنی که لازم است رعایت شود را به طور دقیق بررسی کرده و تا جایی که بتوانیم راهکارهایی را ارائه دهیم که اگر شما یا آشنایانتان در این حوزه فعالیت می کنید، با رعایت آنها از مشکلات آتی جلوگیری کنید.

خطرات ناشی از عدم رعایت بهداشت قالی بافی

به طور قطع اولین و مهمترین خطری که ممکن است در صورت عدم رعایت نکات ایمنی در قالی بافی ما را تحدید کند مشکلات و بیماری های چشمی می باشد که جالب است بدانید؛ بیش از نیمی از بیماری های قالی بافان و کسانی که در این صنعت فعالیت می کنند تنها مربط به چشم می باشد.

اگر بخواهیم دقیق تر این آمار را باهم بررسی کنیم  و مهمترین خطرات این حوزه را بیان کنیم باید گفت:

بیماری های رایج صنعت قالی بافی

مورد اول: 52.9 درصد از بیماری های صنعت قالی بافی مربوط به ضعف بینایی می شود. دلیل اصلی بروز اختلالات چشمی به خاطر کار مداوم قالی بافان روی فرش ها می باشد که در بیشتر مواقع در محیط کاری برای آنها نور مناسب تعبیه نشده است.

همچنین این ناراحتی ها برای کسانی که در حوزه طراحی و نقشه کشی فرش نیز کار می کنند به خاطر خیره شدن مداوم روی نقشه بسیار رایج می باشد و اگر هنرمندان این عرصه را ملاقات کرده باشید احتمالا مشاهده کرده اید که 90 درصد آنها از عینک های نزدیک بین استفاده می کنند.

مورد دوم: 12.1 درصد از مشکلات مربوط به ناراحتی های اسکلتی عضلانی می شود. این موضوع در بسیاری از مشاغل دیگر بسیار مشاهده می شود که به خاطر عدم رعایت نکات ایمنی در زمان نشستن پشت میز، افراد پس از مدتی با مشکلات جدی در بخش های مختلف عضلانی خود همراه می شوند. این مورد برای قالی بافان نیز که به طور مداوم در مقابل دار قالی مینشیند بسیار جدی می باشد.

بسیار مهم است بدانید که در صورت عدم رعایت بهداشت قالی بافی ، شما ممکن است با بیماری های اسکلتی مختلفی در دراز مدت رو به رو شوید که مهمترین آنها تغییر شکل دادن استخوان های زانو  و ورم مفاصل پا می باشد.

مورد سوم: 5.8 درصد ابتلا به بیماری های پوستی و مو در افراد می شود. به طور کلی برای بافت فرش های دستباف از سه ماده اولیه اصلی (1) به نام های پشم، پنبه و ابریشم استفاده می شود که در این بین می توان پشم را اصلی ترین گزینه معرفی کرد. اما خطر و نکته ایمنی که در مورد پشم وجود دارد این است که چون جور کردن پشم به طور کلی توسط دست انجام می شود. اگر پشم ها ضد عفونی نشده و آلوده باشند این احتمال وجود دارد که شخص به سیاه زخم مبتلا شود.

همچنین لازم است به این مورد اشاره شود که شستن پشم نیز ممکن است بیماری های پوستی مختلفی برای فرد به همراه داشته باشد. از طرفی عمل رنگرزی فرش نیز در صورتی که با مواد شیمیایی انجام شود ممکن است به خاطر وجود مواد خطرناک همچون سرب در آنها، برای افراد مشکلات پوستی ایجاد کند.

مورد چهارم: 5.3 درصد ناشی از اختلالات عصبی می باشد که به خاطر شرایط محیطی کارگاه های قالی بافی می باشد. استاندارد نبودن کارگاه های قالی بافی علاوه بر ایجاد مشکلات جسمانی برای قالی بافان مانند پوکی استخوان که به خاطر کمی نور آفتاب و تاریکی محل کار ایجاد می شود، می تواند روی سلامت روانی آنها نیز تاثیرات منفی گذاشته.

شاید خیلی از مدیران کارگاه های بافت فرش دستباف به مشکلات عصبی که ممکن است برای نیروهای کاری خود ایجاد شود اهمیت ندهند ولی این موضوع می تواند در طولانی مدت مشکلات متعددی برای افرادی شاغل در صنعت قالی بافی ایجاد کند که در زمینه بهداشت قالی بافی بسیار حائذ اهمیت می باشد.

مورد پنجم: 5.2 درصد عوارض ادراری تناسلی و  مشکلات زایمانی می باشد. عدم رعایت نکات ایمنی و مهم در زمان نشستن به هنگام قالی بافی با عوارض و خطرات متعددی همراه است که یکی از رایج ترین آنها تنگ شدن کانال زایمان در لگن خاصره زنان می باشد.

جالب است بدانید طبق بررسی های انجام شده احتمال سزارین برای یک زن قالی باف نسبت به بانوانی که مشغول به این شغل نمی باشند تقریباً 4 برابر می باشد که تنها دلیل بروز این مشکل بد نشستن روی تخته و فشار به استخوان های لگن زنان قالی باف می باشد.

مورد ششم: 3.1 درصد اختلالات و مشکلات قالی بافان شامل بیماری واریس می باشد. همه ما با بیماری واریس تا حدودی آشنا هستیم. در صورتی که دریچه های سیاهرگ های بدن دچار اختلالاتی شود که خون به خوبی به اندام مختلف بدن از جمله پاها منقل نشود، بیماری با علایم خون مردگی عنکبوتی شکل در بدن ظاهر می شود که به آن اصطلاحا واریس گفته می شود.

دلیل اصلی بروز بیماری واریس ایستادن ها و نشستن های طولانی مدت می باشد که در کار قالی بافی بسیار رایج می باشد.

مورد هفتم: 4.1 درصد از مشکلات قالی بافان مربوط به بیماریهای تنفسی می باشد. محیط اصلی بروز بیماری های تنفسی در صنعت قالی بافی مربوط به کسانی می باشند که در بخش رنگرزی قالی فعالیت می کنند.

شستن پشم ها قبل از عمل رنگرزی ممکن است باعث تحریک ریه ها و ایجاد مشکلات تنفسی در فرد شود و از طرفی مواد شیمیایی استفاده شده در کار رنگرزی نیز ممکن است این اختلالات را تشدید کند. که این مشکلات می تواند با رعایت نکات ایمنی و بهداشت قالی بافی به حداقل برسد.

مورد هشتم: 7.1 مربوط به سایر بیماریهاست که می تواند برای قالی بافان خطرناک باشد. مواردی همچون تغییر شکل مهره ها و ستون فقرات ازجمله مهمترین اختلالاتی می باشد که بسیرای از قالی بافان به خاطر خم شدن روی دارهای قالی و خم شدن روی قالی هنگام قیچی کردن خامه به آن مبتلا می شوند.

ورم مفاصل انگشتان، تغییر شکل آنها در اثر گرفتن تارها با دست و جلو کشیدن و گره زدن خامه ها و بسیاری از بیماری های این چنینی نیز در صورت عدم رعایت نکات ایمنی و بهداشتی می تواند باعث ایجاد مشکلاتی برای قالی بافان شود.

بیشتر بخوانید: فرش دستباف مشهد | بررسی مشخصات و ویژگی ها + راهنمای خرید

اقدامات پیشگیرانه و توصیه های بهداشت قالی بافی

تا اینجای کار مهمترین مشکلات و اختلالاتی که ممکن است قالی بافان و کسانی که در این صنعت فعالیت می کنند را به طور دقیق بررسی کردیم ولی شاید خیلی از شما این سوال برایتان پیش آمده باشد که آیا باید با این شرایط قید هنر قالی بافی و این صنعت را زد؟

پاسخ به این سوال قطعا خیر می باشد و بیماری ها و مشکلات این چنینی در بسیاری از مشاغل دیگر و حتی با درصد بسیار بالاتر وجود دارد که شما می توانید با یکسری از نکات ایمنی و بهداشتی آنها را به حداقل برسانید.  ما در زیر لیستی از مهمترین این اقدامات را برای شما محیا کرده ایم که با رعایت آنها می توانید این مشکلات و اختلالات را به حداقل برسانید.

اقدامات ایمنی مهم برای قالی بافان

1. گفتیم مهمترین معضل و مشکلی که برای قالی بافان اتفاق می افتد مربوط به بینایی و ضعیف شدن چشمان می باشد، به همین خاطر توصیه می شود که نور کارگاه قالی بافی حتماً استاندارد و به اندازه باشد. بهتر است برای روشنایی تا جای ممکن از نور طبیعی استفاده شود و به همین خاطر بهتر است کارگاه قالی بافی تعداد پنجره های زیادی داشته باشد.

2. برای داشتن نور مناسب در کارگاه لازم است رنگ دیوارها کاملاً روشن باشد. در بهداشت قالی بافی توصیه می شود که اگر کارگاه تعداد پنجره های کمی دارد از ترکیب نور سفید و زرد برای روشنایی استفاده شود.

3. استفاده از دارهای افقی هرچند در بسیاری از کارگاه ها منسوخ شده است ولی توصیه می شود به خاطر عوارضی که این نوع دارها برای سلامت شخص بافنده دارد به هیچ وجه از آنها استفاده نشود.

4. مواد اولیه بافت فرش دستباف که مهمترین آنها پشم، پنبه و ابریشم می باشد باید قبل از استفاده کاملا تمیز و ضدعفونی شود. عدم استفاده از مواد اولیه استاندارد باعث ایجاد مشکلات تنفسی و پوستی برای بافنده می شود.

5. انتخاب نیمکت درست برای قالی بافی بسیاری از مشکلات عضلانی و استخوانی را بافنده کم می کند. نیمکت استاندارد دارای حداقل 35 سانتیمتر پهنا، ارتفاع 55 سانتیمتری از سطح زمین می باشد. سطح نیمکت باید با موکت یا پتو یا فرش پوشیده شود تا شخص بافنده بر روی آن احساس راحتی کند.

6. اگر در منزل خود مشغول به بافت قالی هستید دقت کنید که بهتر است این کار را در یک اتاق مجزا انجام دهید تا گرد و غبار ناشی از بافت قالی برای کودکان مشکل ایجاد نکند و همچنین پنجره را باز بگذارید تا جریان هوا در اتاق شما رفت و آمد داشته باشد.

7. مورد بعدی که باید در بهداشت قالی بافی به آن دقت کنید این است که حتماً در هنگام بافندگی به بدن خود استراحت دهید. توصیه می شود بعد از هر یک ساعت بافندگی، چند دقیقه به چشمان و بدن خود استراحت دهید و با انجام حرکت های ساده ورزشی خستگی بدن خود را رفع کنید.

ما در این مقاله تلاش کردیم که تمام نکات ایمنی لازم برای قالی بافان را تا جای ممکن به طور دقیق بررسی کنیم اما باز هم مواردی وجود دارد که برای بهداشت قالی بافی باید به آنها دقت شود، اگر شما هم موردی را می شناسید  که ما آن را فراموش کرده ایم، در قسمت نظرات با ما به اشتراک قرار دهید.