فرش عتیقه و راههای تشخیص آن یکی از موضوعاتی می باشد که خیلی از کسانی که در حوضه خرید و فروش قالی های دستباف می باشند به آن علاقمند می باشند. قالی های قدیمی به خاطر ارزش بالایی که از لحاظ قیمتی دارند لازم است که در انتخاب آنها دقت بالایی شود و همچنین اصولی را برای نگهداری از آنها انجام داد.

ما در این مقاله از فرش فراهان قصد داریم که پس از یک بررسی کلی در مورد فرش عتیقه به سراغ نکاتی که لازم است برای تشخیص نوع اصل آن بدانید خواهیم رفت و در پایان نیز نحوه قیمت گذاری و نگهداری از آنها را بررسی خواهیم کرد.

فرش عتیقه چیست؟

خیلی از ما این تصور را داریم که فرش عتیقه را به راحتی می شناسیم و میدانیم که چه نوع فرشی می باشد، اما باید به این نکته اشاره کنیم که فرش عتیقه دارای مشخصات خاصی می باشد.

اولین موضوع این است که فرش عتیقه قطعاً باید بافته دست باشد و فرش های ماشینی هر چقدرم قدیمی باشد به خاطر اینکه ساخته دست نمی باشند خیلی دارای ارزش خاصی نمی باشد.

دومین موضوع که در مورد این نوع قالی ها لازم است بدانید این است که درسته فرش های عتیقه دارای قدمت بالایی می باشند ولی هر قالی که قدیمی باشد نمی تواند یک فرش عتیقه به حساب بیاید!!

فرش ها از نظر قدمت به سه دسته کلی تقسیم بندی می شوند:

فرش قدیمی: به فرش های دستبافی گفته می شود که دارای قدمتی بین 30 تا 50 سال می باشند.

فرش نیمه عتیقه: به فرش های دستبافی که دارای قدمتی بین 50 تا 100 سال می باشند، البته بعضی از کارشناسان فرش این موضوع را این فرش ها را بین 50 تا 70 سال قرار می دهند.

فرش عتیقه: به فرش های دستبافی که دارای قدمتی بیش از 100 سال می باشند عتیقه گفته می شود.

8 مشخصه اصلی فرش عتیقه

بعد از مطالعه بخش قبلی این سوال پیش می آید که آیا هر فرش دستبافی که بیش از 100 طول عمر دارد به عنوان یک قالی عتیقه محسوب می شود؟

پاسخ به این سوال هم بله می باشد و هم خیر! قالی هایی که بیش از 100 سال عمر دارند همگی عتیقه به حساب می آیند ولی ارزش های آنها بسته به ویژگی های متفاوتی که دارند و شما می توانید تشخیص دهید متفاوت است.

مشخصه اول: قالی های عتیقه اصل دارای تولید محدود بوده اند و امروزه هیچ نمونه دیگری از آنها تولید نشده و وجود ندارد.

مشخصه دوم:  به خاطر گذشت سالیان زیاد از بافت این فرش ها، رنگ های استفاده شده از آنها به به علت داشتن رنگ‌ دانه‌های پخته و طبیعی، درخشان هستند.

مشخصه سوم: به طور قطع به خاطر آنکه این قالی ها بافته دست انسان می باشند باید خطاهایی در زدن گره ها مشاهده شود ولی اگر تعداد آن از حد گذشت دیگر ارزش اصلی خود را نخواهد داشت اما اگر بالعکس قالی مشاهده کردید که هیچگونه نقصی در آن مشاهده نمی شود به اصل بودن آن شک کنید.

مشخصه چهارم: از لحاظ طراحی اصولاً قالی های عتیقه از قومیت و آداب‌ و رسوم و فرهنگ خاصی تأثیر گرفته است و در صورتی که طراحی و رنگ عجیب و غیرمتناسب در آنها مشاده کردید به اصل بودن آن شک کنید.

مشخصه پنجم:  از لحاظ رنگ آمیزی فرش عتیقه معمولاً از دو یا سه طیف رنگ کرم، قرمز و قهوه‌ای تشکیل شده‌ است.

مشخصه ششم: در گذشته و فرش های قدمی طرح و نقشه فرش دستباف را اصولاً به صورت ساده و خلوت انتخاب می کردند و اگر طرح یا نقشه ای مشاهده کردید که خیلی شلوغ می باشد باز هم شک کنید!

مشخصه هفتم: الیاف فرش در این نوع قالی ها در بیشتر موارد از پشم طبیعی می باشد که با رنگ های طبیعی فرش رنگ آمیزی شده اند.

مشخصه هشتم: اگر در این نوع فرش ها مشاهده کردید که رنگ های آن دو رنگی (کم رنگ و پررنگ) شده اند لازم است که بیشتر دقت کنید، زیرا در فرش عتیقه اصل این اتفاق بسیار کم پیش می آید، زیرا رنگ های طبیعی به راحتی از بین نمی روند.

نحوه قیمت گذاری فرش عتیقه

فرش جز وسایلی در خانه می باشد که اگر دارای کیفیت بالایی هر چقدر از زمان بافت و استفاده از آن عبور کند نه تنها قیمت آن کاهش می یابد بلکه ارزش آن افزایش می یابد.

احتمالا این اصطلاح را شنیده باشید که هرچقدر فرش دارای پاخور بیشتری باشد قیمت بیشتری پیدا می کند، فرش عتیقه نیز به خاطر بالا بودن قدمت از این ویژگی برخوردار است و قیمت آن هر روز که قدیمی تر می شود بالاتر می رود.

اگر شما قصد آن را دارید که یک فرش عتیقه به عنوان سرمایه گذاری خرید کنید بهتر است که به سراغ قالی های با قدمت بیش از 30 سال بروید تا از دو ویژگی برخوردار شوید:

اول اینکه فرش بالای 30 سال هنوز به مرحله نهایی قیمت خود نرسیده است و به عنوان یک فرش عتیقه شناخته نمی شود ولی شما با خرید آنها و پس از گذشت چندین سال به یک قالی عتیقه دست پیدا می کنید که دارای چندین برابر قیمت قبل خود می باشد و از لحاظ سرمایه گذاری یک گزینه ایده آل برای شما محصوب می شود.

از طرفی دیگر فرش هایی که هنوز خیلی قدیمی نشده اند قابلیت این را دارند که بتوانید از آنها در منزل خود استفاده کنید، یعنی شما وسیله ای را خریداری می کنید که هم قابلیت استفاده دارد و هم سرمایه گذاری؛ یعنی به نوعی با یک تیر دو نشان خواهید زد.

بیشتر بخوانید: انواع گلیم دستباف و شناخت دقیق آنها

نحوه حفظ و نگهداری قالی عتیقه

سوالی که برای خیلی از دوست داران فرش عتیقه پیش می آید این است که روش نگهداری از این قالی های به چه صورتی می باشد و آیا می توان آن ها را شستشو داد و روش های نگهداری فرش را برای آنها انجام داد؟

پاسخ به این سوال بسته به شرایط فرش دارد، اگر قدمت قالی از یک میزانی عبور کرده و تبدیل به فرش بسیار قدیمی شده است مثل قالی پازیریک  و بسیاری از نمونه های دیگر فرش های نفیس، آنها را درون موزه ها نگهداری می کنند.

اما اگر فرش شما دارای قدمت بسیار طولانی نباشد کارشناسان این عقیده را دارند که اگر قالی پوسیده نشده باشد می تواند به راحتی سالیان سال هنوز مورد استفاده قرار بگیرد و دلیلی ندارد که شما از پهن کردن آن در منزل بترسید.

حالا سوال اینجاست که اگر از فرش عتیقه در منزل استفاده کنیم اگر کثیف شود ما باید برای تمیز کردن آن چه اقداماتی انجام دهیم؟

آیا می توان فرش عتیقه را جاروبرقی کشید؟

پاسخ به این سوال قطعاً بله می باشد. نه تنها شما قادر هستید که یک قالی قدیمی را جارو بکشید بلکه لازم است که اینکار انجام شود، زیرا ورود و نفوذ گرد و غبار میان پرزهای قالی یکی از دلایل اصلی پوسیده شدن قالی ها می باشد که شما می توانید با کشیدن جاروبرقی از بروز آن خودداری کنید.

اما توصیه ما این است که فرش های قدیمی خود را درون محل های پر رفت و آمد مانند راهروها پهن نکنید تا لازم نباشد که اینکار را زیاد انجام دهید.

نکته بعدی که لازم است در مورد فرش عتیقه و قدیمی رعایت کنید این است که هرچند سال یکبار فرش خود را بچرخانید تا همه‌ی نقاط فرش حد یکسانی از رفت و آمد را تحمل کند.

همچنین تلاش کنید که از یک جاروبرقی معمولی و بدون مو جمع کن برای اینکار استفاده کنید تا در طولانی مدت به بافت فرش دستباف شما آسیبی وارد نکند.

شستن قالی عتیقه و استفاده از شامپو فرش کار درستی است؟

مورد آخری که قصد داریم در مورد قالی عتیقه باهم بررسی کنیم نحوه شستشو آن می باشد. لازم است قبل از هر چیزی به این موضوع اشاره کنیم که کارشناسان فرش همگی بر این باورند که استفاده از مواد شیمیایی و شامپو فرش برای شستشوی این نوع قالی ها کاملاً اشتباه می باشد.

به همین خاطر است که در قالی شویی های تخصصی برای فرش های قدیمی تنها از آب گرم و محلول های سبک استفاده می شود و برای جلوگیری از آسیب رسیدن به فرش از مواد شیمیایی استفاده نمی کنند.

اما از لحاظ زمانی نیز توصیه می شود برای فرش عتیقه هر 5 سال کار شستشو انجام شود و به همین خاطر شما لازم است که در طول این سالیان کار لکه برداری و جارو کشیدن را به طور مرتب انجام دهید.

در صورتی که در فرش های شما لکه ای ایجاد شد در ابتدا لازم است که ماده ریخته شده بر روی فرش را جمع آوری کنید و سپس حوله یا پارچه تمیزی زیر آن بگذارید و آب گرم روی آن بریزید تا لکه پاک شود.

البته فراموش نکنید که ممکن است در زمان لکه برداری فرش رنگ پس دهد که برای جلوگیری از این موضوع در ابتدا یک تکه کوچک از فرش را امتحان کنید و اگر رنگ پس نداد لکه برداری را ادامه دهید در غیر اینصورت بهتر است که آن را به یک متخصص و فرش شوی حرفه ای معرفی کنید.

ما در این مقاله از فرش فراهان تلاش کردیم هر آنچه که لازم است در مورد نحوه تشخیص فرش عتیقه و نحوه نگهداری و شستشوی آن بدانید را برای شما به طور دقیق بررسی کنیم، اما در صورتی که در مورد مطالب و سرفصل های گفته شده با سوال و یا ابهامی همراه هستید می توانید آن را در قسمت نظرات با ما به اشتراک قرار دهید.