انواع خواب فرش به همراه شیرازه قالی و بررسی آنها از مواردی می باشد که لازم است تمام متخصصین این عرصه و دوست داران قالی به طور دقیق با آشنا شوند. فرش یکی از محصولات 3 بعدی می باشد که از سه وجه تشکل می شود، نخ عمودی که به آن تار گفته می شود، نخ افقی یا همان پود و مورد سوم ارتفاع یا همان گره های قالی می باشند که باعث ایجاد خواب فرش ما می شوند.

ما در این مقاله از فرش فراهان قصد داریم در ابتدا به معرفی مختصری از تعریف خواب قالی بپردازیم و در ادامه با شناخت انواع خواب فرش و شیرازه قالی سعی می کنیم اطلاعات کاملی برای شما دوست داران این حوضه ارائه کنیم.

خواب فرش چیست؟

همانطور که در ابتدای کار برای شما بیان کردیم خواب فرش از پرزها و گره قالی شکل می گیرد و به خوابیدن این پرزها و جهت  قرار گرفتن آنها در اصطلاح خواب فرش گفته می شود.

پرز قالی که تشکیل دهنده سطح خارجی فرش می باشد می تواند بسته به جنس استفاده شده در آن شکل ها و طرح های گوناگونی برای قالی شما به همراه داشته باشد.

در فرش های دستباف و ماشینی به طور کلی برای پرزاز دو جنس ابریشم و پشم برای بافت قالی استفاده می شود که در بافته های با جنس ابریشم هم کیفیت و هم قیمت اصولاً بالاتر از جنس پشمی می باشد. البته این موضوع همیشگی نمی باشد و باید ویژگی ها و موارد مختلفی را در فرش دستباف ابریشم مورد بررسی قرار دهید.

خواب فرش در مناطق مختلف گاهاً با نام های دیگری نیز نام برده می شود که مهمترین آن گوشت فرش می باشد. قبل از آنکه بخواهیم در مورد انواع خواب فرش صحبت کنیم لازم است به این نکته اشاره کنیم که:

گره هایی که در تارهای قالی زده می شود باعث به وجود آمدن خواب قالی شما می باشد، وقتی که یک رج از فرش گره زده می شود، زمان آن می باشد که نخ یا نخ های پود (گاهاً تا 3 بار از نخ پود بر روی هر رج قرار می گیرد) بر روی این گره ها قرار بگیرند.

وقتی این روند تا پایان بافت قالی  شما پیش می رود باعث می شود که فرش شما خواب خود را پیدا کند که بسته به نوع این گره های و بافت قالی دارای انواع مختلفی می باشد که در ادامه آنها را برای شما معرفی خواهیم کرد:

شناخت انواع خواب فرش

در خیلی از موارد مشاهده می کنیم که مدل های مختلفی را برای معرفی انواع خواب فرش بیان میکنند که باید بگوییم به طور تخصصی این موضوع خارج این 5 موردی که ما برای شما معرفی می کنیم نخواهید بود:

1. خواب اصل

در بین انواع خواب فرش می توان رایج ترین و مشهورترین نوع خواب قالی را به طور قطع خواب اصل معرفی کرد که در بسیاری از وارد آن را با خواب معمولی نیز می شناسند.

زمانی که شما بافت قالی را شروع می کنید و همزمان از سمت پایین به سمت بالای فرش پیش می روید بعد از اتمام کار، قالی شما یک خواب از بالا به پایین پیدا می کند که به آن خواب اصل یا معمولی گفته می شود.

2. خواب کچ

می خواهیم در بین انواع خواب فرش به سراغ گزینه ای برویم که مخصوص قالی هایی می باشد که به روش گره نامتقارن بافته می شوند و یک احساس متفاوت در هنگام لمس آنها برای شما به همراه دارد.

اگر بخواهیم به طور مختصر این گره را برای شما معرفی کنیم باید گفت همانطور که از نام آن مشخص است در این نوع گره شکل آن دارای تقارن خاص نمی باشد، که بسته به نوع بافت به دو گره نامتقارن به چپ و راست دسته بندی می شود که می توانید ادامه شناخت این نوع گره را در مقاله انواع گره قالی به طور دقیق مطالعه کنید.

وقتی شما در بافت فرش دست باف خود از گره های نامتقارن استفاده می کنید خوابی در قالی شما ایجاد می شود که متمایل به سمت چپ می باشد (ز راست به چپ)، در این حالت به فرش در اصطلاح خواب کچ یا اریب گفته می شود.

3. خواب کج یا اریب

بر خلاف قسمت قبل در این بخش قصد داریم به سراغ خواب فرش هایی برویم که در بافت خود از گره متقارن استفاده می کنند.

در اصطلاح به گره هایی که از لحاظ حرکتی داری شکلی قرینه می باشند گره متقارن گفته می شود، برای درک آسانتر این موضوع باید به این موضوع اشاره کرد که در گره های متقارن شما می توانید شکل گره را به دو نیمه ی قرینه تقسیم کنید. این نوع گه نیز به طور مشابه گره نامتقارن به دو نوع گره متقارن راست و چپ تقسیم بندی می شود.

حال در بین انواع خواب فرش به قالی هایی که با گره متقارن بافته می شوند در اصطلاح خواب کج یا اریب گفته می شود که دارای یک خواب از چپ به راست می باشند.

4. خواب معکوس

در بین گزینه هایی که تا اینجای کار در مورد انواع خواب فرش بررسی کردیم تنها خواب قالی که می تواند یک جلوه ویژه و خاص به فرش شما بدهد خواب معکوس می باشد که برای بافت فرش های برجسته بسیار حائذ اهمیت می باشد.

اگر بخواهیم به طور ساده این نوع گره را برای شما تشریح کنیم باید گفت کل خواب هایی که تا اینجا برای شما بررسی کردیم را اگر به طور برعکس انجام شود، نتیجه کار شما یک قالی با خواب معکوس می باشد.

در واقع خواب معکوس خوابی است که از پائین به بالا یا از سمت راست به چپ (در مورد فرش‌‌های با گره متقارن) و بالعکس (در مورد فرش‌‌های با گرهٔ نامتقارن) قرار دارد.

بیشتر بخوانید: کارشناسی فرش دستباف برای ارزیابی و محاسبه قیمت آن

5. خواب پشت

خواب پشت به خوابی گفته می شود که از پشت فرش به وسیله قوس گره‌ها تشکیل و ایجاد می‌شود. در قالی بافی روشی برای تعیین طول ساق گره فرش وجود دارد که برای انجام آن از وسیله‌ای فلزی به نام کژه استفاده می‌شود.

این وسیله که بر حسب میلی‌متر درجه‌ بندی شده است را بطور عمودی در پرزها فرو می‌برند و اندازه ساق پرز را تعیین می‌کنند. البته این ‌‌‌‌‌‌‌‌اندازه‌گیری باید چند بار انجام پذیرد و در نهایت متوسط طول ساق‌های گره را مشخّص می‌کنند. سپس نتیجه متوسط برحسب میلی‌متر محاسبه می‌شود.

لازم است به این نکته اشاره کنیم که درک خواب پشت در بین انواع خواب فرش کمی مشکل است و توصیه می کنیم برای درک دقیق آن از یک فرد متخصص برای توضیح آن کمک بخواهید.

معرفی شیرازه قالی

از آنجایی که بعد از معرفی انواع خواب فرش لازم دانستیم که شما شناخت مختصری از شیرازه قالی نیز داشته باشید ولی از آنجایی که شیرازه بافی به خودی خود مبحث دقیق و کاملی می باشد آن را به طور جداگانه نیز برای شما مورد بررسی قرار داده ایم.

مفهوم اصطلاح شیرازه در قالی بافی به طور ساده یعنی: از چند تار رنگی (۵ – ۳) تار هم‌رنگ کناره فرش که دور ۲ الی ۶ عدد (چلّهٔ) تار کنار فرش پیچیده می‌شود. که به طور کلی در بافت و آماده کردن فرش سه وظیفه مهم را برعهده دارد:

• مهار تارهای کناری چلّه و (جلوگیری از بهم پاشیدگی تارهای کناره‌های عرضی)
•  نظم و ظرافت بخشیدن به کناره‌های فرش
•  پوشاندن سرپودهای کنار فرش

اگر بخواهیم این وظایف را به طور قابل درکتری برای شما دوست داران فرش بیان کنیم:

شیرازه در عرض فرش همان نقشی را دارد که گلیم‌بافی و زنجیره‌بافی در طول فرش به عهده دارند و آن استحکام بخشیدن ‌‌‌‌چلّه‌ها در عرض می‌باشد یا به عبارتی باعث استحکام سمت راست و سمت چپ فرش می‌گردد.

اگر شما نیز در مورد شیرازه و انواع خواب سوال یا نظری دارید و احساس می کنید شاید نکته در مورد این موارد وجود دارد که ما به آن نپرداخته ایم خوشحای می شویم آن در قسمت نظرات برای ما ارسال کنید تا ما و دوست داران فرش از آنها استفاده کنیم.