کز دادن فرش دستباف یکی از اقدامات حرفه ای برای ضد عفونی و ضد بید کردن قالی های دستباف و در عین حال خطرناک در قالی شویی ها به شمار میرود که برای انجام آن نیاز به تخصص و تجربه بالایی می باشد.

ما در گذشته به طور تخصصی بید زدگی فرش دستباف را در یک مقاله مجزا بررسی کرده بودیم ولی در این مقاله روش خاصی را برای مورد بررسی قرار داده‌ایم که شاید نام آن را نشنیده باشد و آن هم کز دادن فرش دستباف یا همان آتش زدن قالی می باشد!

کز دادن فرش دستباف چیست؟

کز دادن فرش روشی می باشد که با استفاده از حرارت مستقم آتش توسط هوا گازهای کوچک بر روی قالی و فرش های دستباف استفاده می شود که در قالی شویی های تخصصی استفاده می شود.

استفاده از این روش با دو هدف اصلی انجام می شود:

1.  در کارگاه های قالی بافی بعد از آنکه فرش بافته می شود، برای از بین بردن پرزها و موهای ریزی که روی قالی نوباف بر جای مانده است با وسیله ای حرارت بسیار کم و لحظه ای به آن توسط افراد متخصص  وارد میشود تا این پرزها که به خاطر الکتریسیته ساکن به فرش چسبیده اند، از بین بروند.

2. یکی از رایج ترین و اصلی ترین مشکلاتی که افراد در زمان نگهداری فرش های دستباف با آن رو به رو میشوند “بید زدگی” می باشد. بیدها موجودات بسیار ریزی می باشند که جز حشرات کراتین خوار به شمار میروند و از آنجایی که پرزهای پشمی قالی ها جز الیاف کراتینی به شمار میروند یک غذای ایده آل برای آنها بشمار میروند.

از آنجایی که بیدها به جز زمانی که در مرحله رشد لارو می باشند آسیبی به فرش های شما وارد نمی کنند بهترین زمان برای از بین بردن آنها زمانی می باشند که آنها در تخم می باشند. از طرفی حشره بید عموما درانتهای پرز قالی تخم گذاری می کند و به همین خاطر استفاده از حرارت و شعله گرما از پشت فرش میتواند این تخم ها را نابود کند. کز دادن فرش دستباف در قالی شویی ها نیز به همین خاطر انجام می شود.

مراحل انجام کز دادن فرش دستباف

قبل از هرچیزی لازم است به این موضوع اشاره کنیم که شاید در نگاه اول انجام دادن این کار خیلی سخت به نظر نرسد ولی باید گفت این کار یک روش تخصصی می باشد که نیاز به تجربه بالایی برای انجام آن وجود دارد و به همین خاطر نیز در تمام قالی شویی ها اینکار به استادکار اصلی سپرده میشود و توصیه می کنیم به هیچ وجه آن را خودتان انجام ندهید چون ممکن است فرش دستباف شما که قطعاً قیمت بالایی نیز دارد، آتش بگیرد و بسوزد.

برای انجام کز دادن فرش دستباف شما لازم است در ابتدا شرایط محیطی لازم را آماده کنید. اینکار باید در یک فضای باز انجام شود و قبل از شروع کار موارد اضافی قالی مانند کاور ریشه، چرم دوزی ، قلاب (برای تابلوفرش )و … باید از آن جدا شود و سپس آن را به پشت روی زمین پهن کنید.

بعد از پهن کردن فرش و قبل از شستشوی قالی؛ استادکار با استفاده از هواگاز شروع به حرارت دادن به قالی به صورت عمل رفت و برگشتی می کند تا تخم های بید که بسیار چسبنده میباشند را بسوزاند و آنها را از بین ببرد.

دقت کنید عمل کز دادن تنها برای پشت فرش استفاده می شود و تصور نکنید که میتوانید پرز دهی روی فرش را با آن برطرف کنید؛ چون باعث سوختن و تغییر رنگ پرزهای قالی خود می شوید.

لازم است به این نکته نیز اشاره کنیم که عمل کز دادن فرش دستباف برای قالی هایی استفاده می شود که گره های استفاده برای بافت آن پشمی باشد و استفاده از اینکار برای قالی های که با پنبه و ابریشم باشه میشوند اصلاً توصیه نمی شود. دلیل این موضوع نیز حساسیت بالای پنبه و ابریشم به گرما می باشد که اینکار میتواند به ساختار آنها آسیب بزند و حتی موجب آتش گرفتن آنها شود.

البته در برخی از قالی شویی ها عمل کز دادن برای فرش های ابریشمی نیز استفاده می شود ولی برای اینکار قبل از شروع، عمل نم دهی و خیس کردن قالی انجام می شود تا با اینکار از آتش گرفتن و خراب شدن فرش جلوگیری شود. البته اینکار به ندرت انجام می شود و دلیل این موضوع علاوه بر گران بودن فرش های ابریشمی این مورد نیز می باشد که قالی های ابریشمی به ندرت دچار بیدزدگی میشوند و نیاز به کز دادن ندارند.

پس از کز دادن قالی چکار کنیم؟

بعد از آنکه فرآیند کز دادن فرش دستباف به اتمام رسید، شما باید اقدام به خاک گیری و دود گیری از فرش کنید. اینکار را شما میتوانید با استفاده از جارو برقی، جارو دستی انجام دهید.

اگر فرش دستباف شما خیلی قدیمی می باشد و به نوعی قالی عتیقه به شمار میرود توصیه می کنیم که عمل غبار رویی رو با دست انجام دهید تا برای آن مشکلی ایجاد نشود.

کز دادن فرش لازم است؟

شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که اصلاً لازم است که من فرش خود را با کز دادن بید زدایی کنم یا خیر؟

اگر فرش شما هنوز دچار بید زدگی نشده باشد شما میتوانید به یک سری اقدامات پیش گیرانه از این اتفاق جلوگیری کنید:

1. استفاده از جارو مداوم باعث میشود تخم های بید خارج شود و بهترین کار نظافت مداوم قالی می باشد.

2. هر 3 ماه یکبار قالی را جا به جا کنید تا در پشت آن نیز جریان هوا قرار بگیرد.

3. سالی یکبار فرش را زیر نور آفتاب پهن کنید و پشت آن را جارو کنید.

4. سه عامل محیطی بسیار مناسب برای رشد حشره بید؛ رطوبت، تاریکی و گرما می باشد. که شما می توانید با حذف این سه عامل تا حد زیادی از تخم ریزی این حشره در بین پرزهای قالی خود جلوگیری کنید.

اما اگر فرش شما دچار بیدزدگی شده باشد باید در همان ابتدا به سراغ کز دادن فرش دستباف خود کنید؟ باید گفت خیر.

ابتدا شما باید فرش خود را کاملاً گرد گیری کنید و تمیز بشویید. راهکار قدیمی هست که با ریختن تنباکو و توتون زیر قالی می توانید بیدها را از بین ببرید ولی اینکار تنها برای قالی های با رنگ تیره قابل انجام است چون می تواند به فرش شما رنگ پس دهد.

استفاده از موارد شیمیایی مثل نفتالین، ایولین و یا متین اف اف  یا د.د.ت و یا هیدرو نیز میتواند تا حد خیلی زیادی از بیدها را از بین ببرند و شما نیاز به کز دادن و حرارت دادن فرش نداشته باشید.

در این مقاله تلاش کردیم نکات لازم برای کز دادن فرش دستباف را به طور دقیق برای شما بررسی کنیم، در صورتی که در مورد مطالب گفته شده با سوالی همراه بودید و یا دوست داشتید برای سفارش فرش دستباف با یک گروه تخصصی همراه باشید با شماره های داخل سایت با ما در تماس باشید. (تماس با ما)