فرش پنبه ای یا همان قالی دستبافی که دارای الیاف پنبه ای می باشد از جمله رایج ترین نوع بافت فرش های دستباف می باشد که برای شناخت مشخصات آن لازم است کمی با حوصله و دقیق این مقاله رو مطالعه کنید تا تفاوت ها را متوجه شوید.

ما در این مقاله از فرش فراهان قصد داریم پس از یک توضیح مختصر در مورد خود گیاه پنبه به سراغ شناخت دقیق تر فرش پنبه ای رفته و مشخصات آن را مورد بررسی قرار می دهیم.

گیاه پنبه

الیافی که برای بافت فرش پنبه ای استفاده می شود از گیاهی به دست می آید که همه ما آن را با سفید بودن و نرمی می شناسیم؛ پنبه تشکیل شده از الیافی نرم و پف دار می باشد که درون کپسولی به دور تخم‌های گیاه پنبه می‌روید.

این گیاه که در مناطق گرمسیری کره زمین به خوبی رشد می کند در قاره های آمریکا و آفریقا بیشترین میزان کشت را دارا می باشد و کشورهای مکزیک، استرالیا و هند را می توان 3 کشور اصلی تولید پنبه وحشی در جهان معرفی کرد.

الیاف استخراج شده از پنبه دارای جنس سلولزی می باشد و بیشترین کاربرد را نسبت به سایر الیاف برای بافت پارچه و نخ دارا می باشد، تا جایی که در جهان به عنوان یک کالای اقتصادی مهم به حساب می آید و از آن به نام «طلای سفید»نام برده می شود.

برای استفاده از پنبه آن را به شکل گسترده و رشته رشته در می‌آورند تا دراز و پیچیده در هم شوند، با اینکار الیاف نرم این گیاه تبدیل به نخ های با استقامت بالا تبدیل می شود و از آن برای تولید پارچه و بالخص بافت فرش های دستباف به کار گرفته می‌ شود.

فرش پنبه ای چیست؟

همانطور که گفتیم الیاف پنبه ای دارای مقاومت و استحکام بسیار بالایی می باشد و همین موضوع باعث شده که استفاده از آن برای بافت فرش های دستباف و تولید قالی پنبه ای بسیار رایج باشد، تا جایی که امروزه تقريباً مي توان گفت كه تار و پود اكثر فرش‌ های ايران از پنبه است.

در مورد فرش های دستباف لازم است به این نکته اشاره شود که هر قالی برای بافت سه وجه اصلی دارد، 1. تار یا همان طول قالی که دارای جنس نخی می باشد، 2. پود یا همان عرض قالی که باز هم جنس نخی دارد 3. پرز یا همان ارتفاع قالی که دارای جنس خامه ای و نرم می باشد.

پرزهای استفاده شده برای فرش های دستباف از جنس پشم و ابریشم می باشد و از پنبه تنها برای نخ های تار و پود استفاده می شود.

نژاد بومی پنبه (مثل پنبه‌های آسیایی) و نژادهای خارجی مرغوب و باکیفیت، مثل آپلند و آگالا برای تار و پود قالی بهترین گزینه ها برای استفاده می باشند.

بیشتر بخوانید: انواع فرش تبریز و معرفی پرفروش ترین و گرانترین طرح های دستباف

مزایای فرش پنبه ای

بعد از بررسی اولیه قالی پنبه ای این سوال پیش می آید که استفاده از پنبه در ساختار و الیاف فرش دستباف چه مزایایی دارد که باعث شده این ماده به یکی از مهمترین مواد اولیه قالی تبدیل شود.

قبل از هرچیزی لازم است به این نکته اشاره کنیم که در بین الیاف فرش به طور قطع می توان کتان یا پنبه را رایجترین و پرکاربردترین گزینه معرفی کرد، این موضوع بر گرفته از دلایل مختلفی می باشد که مهمترین آن بدین شرح است:

دلیل اول: از مهمترین فواید و امتیازات رشته‌ های پنبه‌ای نسبت به انواع پشمی این موضوع می باشد که آفت بید در نخ پنبه‌ ای اثرگذار نمی باشد و به آن آسیب نمی‌زند و همین موضوع باعث می شود که ماندگاری فرش دستباف به شکل قابل توجهی بالا برود.

دلیل دوم: الياف پنبه‌ای استفاده شده در فرش دارای استحكام بسیار بالاتری نسبت به پشم می باشند و همین امر باعث می شود که فرش دستباف شما سالیان بیشتر عمر کند.

و از آنجایی که فرش های دستباف این قابلیت را دارا می باشند که با گذشت زمان قیمت بالاتری پیدا کنند، با این ویژگی پنبه شما می توانید فرش هایی را در اختیار داشته باشید که صرفه اقتصادی بسیار بالاتری دارند.

دلیل سوم: مورد بعدی که در قالی پنبه ای و استفاده از پنبه وجود دارد این است که پنبه به دليل خاصيت كشش كمتری كه در مقايسه با الياف پشمی دارد این نتیجه را برای شما به همراه دارد که ساختار کلی فرش به خوبی حفظ شود، همین امر باعث شده که پنبه برای تار و پود قالی مناسب‌تر باشد.

دلیل چهارم: استفاده از فرش هایی که حساسیت زا نباشند یکی از مهمترین موارد می باشد که در زمان خرید فرش دستباف باید به آن دقت شود زیرا در غیر این صورت فرش شما می تواند آلرژی های مختلفی برای اعضای خانواده مخصوصاً کودکان به همراه داشته باشد.

فرش های پنبه ای به خاطر ساختار طبیعی خود این قابلیت و مزیت را به بهترین شکل ممکن دارا می باشند.

دلیل پنجم: از مشخصات و ویژگی های خاص فرش پنبه ای می توان به این مورد اشاره کرد که؛ این نوع فرش ها در تابستان منزل را زیاد گرم و در زمستان زیاد سرد نمی کنند و برای منزل شما یک گزینه ایده آل می باشد.

دلیل ششم: شاید بتوان فرش دستباف ابریشم که در تار و پود آنها از ابریشم استفاده شده است از لحاظ زیبایی بالاتر از فرش پنبه ای دانست، اما به طور قطع از لحاظ قیمتی خرید فرش پنبه ای گزینه بسیار مناسب تری می باشد.

دلیل هفتم: فرش پنبه ای در مقابل حرارت مقاوم می‌باشد و همچنین در مقابل مواد قلیایی مقاومت خوبی دارد، به عنوان مثال سود سوزآور به آن آسیبی نمی‌رساند.

نکته مهم: درسته که از پنبه به ‌‌‌‌‌‌صورت‌ های تار (چلّه) و پود، از ابریشم به ‌‌‌‌‌‌صورت‌های چلّه و پرز و از پشم به صورت پرز استفاده می‌شود اما این کلیت کار می باشد و گاهاً استثناهایی هم پیش می آید که. به طور مثال می توان به فرش‌ های موزه‌ ای مثل چلسی و اردبیل اشاره کرد که از ابریشم به عنوان پود استفاده شده است یا در ‌‌‌‌‌‌‌فرش‌ های‌‌ ایلاتی از پشم علاوه بر پرز به صورت چلّه و به صورت پود هم استفاده شده است.

نحوه استفاده از پنبه در قالی دستباف

همانطور که گفتیم ما از پنبه به دو صورت در صنعت قالی بافی استفاده می کنیم؛ 1. استفاده در تار یا چله فرش 2. استفاده در پود یا عرض فرش.

الیافی که برای بافت فرش پنبه ای مورد استفاده می گیرد به طور کلی بین ۷- ۱/۵ سانتی‌متر طول و ۱۵ – ۷ میکرون قطر دارند.

نکاتی در زمان استفاده از نخ پنبه ای در ساختار فرش وجود دارد، اول اینکه به طور معمول اگر بخواهند از این نخ ها به عنوان پود استفاده کنند آنها را رنگ می کنند و رنگ آمیزی آن نیز بدین شکل می باشد که؛

پودهای ضخیم به ‌‌‌‌‌‌رنگ‌های سفید، آبی و قرمز موجود رنگ آمیزی می شوند و پودهای نازک به ‌‌‌‌‌‌رنگ‌های آبی، سفید، سورمه‌‌ای، قرمز و کرم رمگ می شود که البته این موضوع می تواند بسته به سفارش بافنده تغییر کرده و رنگ های دیگر جایگزین شود.

در مورد نخ چلّه پنبه ای نیز باید گفت که نخ چلّه رایج در بازار برای فرش پنبه ای سفید می‌ باشد ولی دقیقاً مانند مورد قبل این نوع نخ ها نیز می تواند بسته به سفارش بافنده تغییر رنگ دهد.

معایت فرش پنبه ای

بعد از بیان مشخصات و مزایان فرش پنبه ای به سراغ معایب و مشکلات این نوع فرش ها می آییم، زیرا زمانی شما می تواند به طور دقیق برای خرید قالی خود اقدام کنید که مزایا و معایب را با هم بررسی کنید و تصمیم نهایی خود را بگیرید.

• تمیز کردن و لکه برداری از فرش دستباف پنبه ای کمی سخت می باشد، مخصوصاً اگر از ایجاد شدن لکه زمان زیادی گذشته باشد.
• این نوع فرش ها جز نمونه ای جاذب به حساب می آیند که آب و رطوبت را به خود جذب می کنند و به همین خاطر بعد از خیس شدن زمان می برد تا خشک شوند.
• به علت ساختار طبیعی قالی پنبه ای، این نوع فرش ها به راحتی قابل اشتعال می باشند.

و در پایان لازم است به این موضوع اشاره کنیم که ما در این مقاله از فرش فراهان تلاش کردیم هر آنچه که لازم است در مورد فرش پنبه ای و مشخصات آن لازم است را به طور دقیق برای شما بیان کرده تا در زمان خرید خود بتوانید به بهترین شکل عمل کنید، همچنین شما می توانید برای ثبت سفارش فرش های دستباف پنبه ای با بهترین کیفیت با ما در تماس باشید.