نگهداری و شستن صحیح فرش دستباف

فرش های دستباف با الیاف های طبیعی بافته میشوند بنابراین اگر از آنها به درستی مراقبت نشود در طی زمان ساییده شده یا از بین میروند یا در ساختار آنها تغییراتی به وجود میاید و رنگ های آنها به تدریج کمرنگ می شود . در اینجا به چند نکته برای اینکه فرش دستباف شما در طی زمان کمترین آسیب دیدگی را داشته باشد اشاره میکنیم .

عوامل موثر در اسیب دیدن فرش دستباف

از مهمترین عواملی که بر روی فرش دستباف در طولانی مدت به شدت تاثیر میگذارد میتوان به در معرض نور قرار گرفتن، در معرض رطوبت زیاد قرار گرفتن و حملات حشرات ریز مانند بید و انگل ها اشاره کرد.

نور

اگر فرش دستباف شما به طور دائم در معرض نور خورشید باشد به دلیل واکنش هایی که الیاف طبیعی با نور خورشید به خصوص نور ماورائ بنفش انجام میدهد به تدریج دچار رنگ پریدگی میشود و همچنین به مرور زمان الیاف مقاومت و دوام خود را ازدست میدهد. البته این نکته بسیار قابل توجه است هر چه مواد اولیه مصرفی برای فرش دستباف کیفیت بهتری داشته باشد این روند بسیار کند تر خواهد بود و همچنین رنگرزی طبیعی نیز بسیار تاثیرگذار است. بنابراین تا حد امکان باید فرش از معرض نور خورشید و اشعه ماورا بنفش دور نگه داشته شود.

رطوبت

عامل دیگر وجود رطوبت است که باعث تغییراتی در ساختار الیاف شده و باعث کاهش مقاومت آن میشود. همچنین رطوبت بالا باعث رشد قارچ ها و باکتری ها در سطح قالی می شوند که برای بافت قالی بسیار خطرناک ست. از طرف دیگر اگر فرش دستباف شما در محیطی کاملا خشک قرار گیرد باعث خشک و شکسته شدن فرش میشود . بنابراین فرش باید در محیطی با رطوبت مناسب بین 40 تا 50 درصد قرار گیرد.

حشرات

عامل دیگر حشرات ریز به خصوص بید می باشد که خود ناشی از قرار گرفتن قالی به مدت طولانی در محیطی تاریک و مرطوب است. این محیط محیطی بسیار مناسب برای رشد بید است که باعث تخریب جدی فرش دستباف میشود. در واقع فرش دستباف باید در محیطی با نور و رطوبت مناسب قرار گیرد. بسیار فرش هایی دیده شده که به منظور نگهداری بهتر در محیطی تاریک و مرطوب قرار گرفته و بعد مدتی صاحب ان متوجه بیدزدگی شدید آن شده و بافت فرش به طور جدی آسیب دیده است.

هم چنین فرش شما باید از صدمات ناشی از آلودگی نیز دور نگه داشته شود . برای این امر فقط نیاز است که در دوره هایی به صورت سطحی و عمیق گرد و غبار  انها زدوده شود.

شستن صحیح و موثر  فرش دستباف

هرازگاهی فرش ها باید پاک سازی شوند تا به همان شکل اصلی و رنگ های ابتدایی خود باقی بمانند. در واقع یک شستشوی موثر میتواند ظاهر قالی را تغییر دهد و جلوه جدیدی به طرح و رنگ های ان ببخشد.

ته نشین شدن لک ها و گرد و غبار و لایه خاکستری کثیف موجب کم رنگ شدن فرش دستباف میشود از طرفی جمع شدن گرد و غبار در اطراف گره ها به شدت باه بافت قالی شما اسیب می رساند و اگر تمیز نشوند موجب فرسایش بیشتر قالی در مرور زمان میشود.

در واقع شستن فرش دستباف یک فرایند بسیار مثبت در جهت نگهداری فرش و طول عمر آن محسوب میشود به شرطی که به شیوه درست و با مواد شوینده مناسب انجام پذیرد که در این مورد بهتر است قالی شویی های متخصص در زمینه فرش دستباف این کار را برای شما انجام دهند. در شستشوی قالی دستباف بیشترین خطر متوجه رنگ های آن است که ممکن است با شیوه درست رنگرزی شنده باشند که در نتیجه در هنگام شستشو باعث تداخل انها به یکدیگر و خراب شدن قالی میشود.

برای اطمینان از ثبات رنگ ها ابتدا با پارچه ای سفید و تمیز و خیس که داخل محلول شستشو قرار گرفته ، در پشت قالی و در کناره آن میکشیم اگر بعد از چند بار کشیدن پارچه روی گره ها اثری از رنگ دیده نشد پس رنگ ها کاملا با دوام بوده و میتوان شست شو را اغاز کرد.در غیر این صورت باید فرش را به متخصص این کار داد تا آسیبی به رنگ ها و طرح فرش وارد نشود

البته این نکته بسیار حائز اهمیت است که نباید از شوینده های شیمیایی نامناسب که باعث از بین رفتن رنگ ها میشوند استفاده کرد و از شوینده هایی مناسب با پی اچ پایین و آب ولرم استفاده کرد. هم چنین میتوان از نرم کننده های مخصوص استفاده کرد که باعث دوام فرش و لطافت و نرمی پرز ها میشود.

بعد از شستن، قالی باید در برابر نور خورشید قرار گیرد تا کاملا خشک شود.

برای اطلاعات بیشتر از فرایند تولید فرش دستباف به این لینک مراجعه فرمایید

توصیه هایی برای نگهداری فرش دستباف در منزل

بهتر است هر چند وقت یکبار جای فرش ها تغییر دهید و برای جابه جا کردن همیشه آنها را لول کنید.

اگر محیطی مرطوب دارید فرش خود را مستقیما بر روی زمین پهن نکنید و زیر آن را نمد انداخته و هر چند وقت یکبار آن را در هوای آزاد قرار دهید.

به صورت روزانه با استفاده از یک جارو دستی گرد و غبار سطح آنها را بزدایید. جارو برقی به دلیل فشار هوا وارده در طولانی مدت باعث اسیب رساندن به فرش میشود . اما اگر فرش شما گرد و غبار زیادی داشت میتوانید از جارو برقی برای جارو کردن پشت ان استفاده کنید تا گرد و غبار بین گره ها زدوده شود.

گاهی لازم است قالی به اصطلاح لته زده شود یعنی با دستمال مرطوبی که محکم فشرده شده گرد و غبار را از روی آن پاک کرد.

قالی های ایرانی اشیایی با ارزش و زنده هستند که نگهداری از انها باید با مراقبت و دقت فراوان انجام گیرد تا زیبایی و ارزششان حفظ شود. باید به خوبی و با شیوه مناسب از جذابیت انها در طول زمان محافظت کرد.

برای مشاهده شستن صحیح فرش دستباف به این لینک مراجعه فرمایید

برگرفته از کتاب قالین دکتر طاهر صباحی