ابزار های قالی بافی در مناطق ترکی باف و فارسی باف

در قالی بافی ایران از نظر تکنیک و روش ها و ابزار بافت به دو منطقه ترکی باف و فارسی باف تقسیم میشود. مناطق ترکی بافت شامل غرب و شمال غرب کشور میشود و مناطق فارسی باف شامل مرکز و شرق و جنوب شرقی میشود. همانطور که گفتیم در این مناطق هم نوع گره و تکنیک بافت و هم نوع ابزارها با هم متفاوت است . دراین پست در مورد ابزارهای مختلف در این مناطق صحبت خواهیم کرد.

ابزار های فارسی باف

کرکیت

ابزاری است جهت کوبیدن رج های بافته شده که این کار باعث کمتر شدن فاصله ی رج های بافته شده از یکدیگر، محکم شدن گره های قالی، رد کردن پودها از بین تارها و خواباندن انها میشود.

قیچی

این وسیله برای بریدن خامه های اضافی و ریشه های زده شده استفاده میشود. در این نوع قیچی فارسی باف تیغه ای به لبه بالایی ان جوش داده شده که این امر تعیین کننده اندازه ضخامت در قالی بوده و مانع چیده شدن بیش از حد خامه قالی میشود.

انواع قیچی شامل قیچی موشکی، قیچی اصفهانی و قیچی لبه دار میشود.

کارد ( چاقو)

  این ابزار برای بریدن ریشه های زده شده به کار میرود که به تناسب سلیقه بافنده در انواع و ابعاد مختلف متفاوت است. این چاقو دارای دسته ای چوبی تیغه ای معمولی است و در بعضی مواقع نوک چاقو دارای لبه میباشد.

اره ( شانه ، سرکش)

ابزاری است برای صاف کردن و سرجای قرار دادن ریشه های زده شده . در بعضی مواقع برای باز کردن تاب خامه نیز استفاده میشود

ابزار ترکی باف:

دفه یا دفتین

از تسمه های فلزی پهن تشکیل شده که همه انها در انتها به هم چسبیده اند و دسته را تشکیل میدهند . تماما فلزی است . این وسیله نیز برای کوبیدن و یک دست کردن ریشه های بافته شده استفاده میشود.وظیفه ان همانند دفه و کرکیت همهان کوبیدن رج های بافته شده است اما شکل ظاهری ان متفاوت است.

در کرمان به دفه پاکی – برپاکی – پاکی بلند _ کلوزار و دستوک گفته مشود.

سیخ ( در زبان ترکی شیش)

این ابزار در اندازه های متغیر بین 40 تا 80 سانتی متر با پهنای 2 سانت و جنس این وسیله فلزی است. این وسیله حالت فنری دارد و در نوک دارای قلابی است وهمچنین در انتهای ان سوراخی را دارد که برای رد کردن سریع تر پود در قالی هایی که کوجی ندارند یعنی مناطق ترکی باف استفاده میشود.

قلاب

این ابزار دارای قلاب و تیغه ای تیز است که از قلاب برای گرفتن تارها و از تیغه ان برای بریدن ریشه ها استفاده میشود. گرفتن تارها به وسیله انگشتان دست در ترکی باف امکان پذیر نیست.

اراک و فرش فراهان در بخش مرکز ایران قارا دارد و شیوه و تکنیک بافت فارسی باف است. در فرش فراهان بافنده ها برای بافت یک قالی دستباف از گره فارسی یا نامتقارن ،و ابزار های فارسی مانند کرکیت ، چاقو، اره استفاده میکنند.

برای مشاهده تصاویر بیشتر از قالی های در حال بافت با این لینک مراجعه فرمایید

برای مشاهده فرایند تولید به این لینک مراجعه فرمایید